Nhiều người trong giới chơi gà chọi. Cho rằng lựa chọn gà dựa vào màu lông theo thuyết ngũ hành. Giúp cho gà hợp với chủ kê và có nhiều cơ hội giành chiến thắng hơn.
Mạng thủy
Gà ô là những con gà có phần lông bờm cổ và lông mã màu đen. Không kể là giống gà kim, mã lại hay mã tre. Đối với dòng gà Ô thì chúng hợp cách theo lần lượt. Các màu vảy sau đây:
- màu trắng, màu đen và sau cùng là màu xanh hoặc cũng có thể là màu chì.
Đối với những màu không hợp cách là:
- màu mâu ráng đỏ, màu này di màu chân vàng pha với màu đỏ phần phía trên của vảy tạo thành màu như màu mây, tiếp đến là màu chân vàng.
Tuy nhiên đối với giống gà Ô Mã thì nó lại hợp cách với màu chân đen.
Mạng mộc
Theo những người có kinh nghiệm và kiến thức chọi gà. Thì những con gà có màu chân vàng và chân trắng thì không được xem là hợp cách.
Trong dân gian người ta có câu “ Xám chân vàng cả làng mất váy”. Ở đây đang muốn ám chỉ đến giống gà xám tuyền mạng mộc.
Ngoài ra đối với những màu lông xám khác như xám son. Hay xám hồng thì màu chân vàng lại được xem là hợp cách bởi vì đối với những con gà xám hồng. Thì màu lông chủ đạo của nó thường sẽ là màu đỏ tía chứ không phải là màu xám nữa.
Sự hợp cách cũng sẽ tay đổi theo ngũ Hành. Trong những trường hợp này gà Xám chỉ là cách gọi tên và nhận diện mà thôi. Tuy nhiên đối với riêng những con gà có lông mã. Và lông bờm cổ màu đen thì người ta gọi là Xám Sắt. Nếu phần lông mã và cổ chỉ pha lẫn một ít lông đen thì còn được gọi là xám bẩn.
Những con gà xám bẩn mang mạng Mộc. Nên chúng rất kị những con có màu chân trắng còn những con gà Xám sắt chính hiệu. Hay nếu chúng ta gọi cho đúng theo màu lông thì làm gà Xám Ô thì gà chân trắng lại rất hợp cách và rất đúng với mạng. Ngoài ra Xám sắt còn hợp cách với gà chân chân xanh
Mạng hỏa
Đây là loại gà chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các màu lông của gà chọi. Chúng là những con gà có lông mã và bờm cổ màu đỏ rự hoặc đỏ mật, có những nơi người ta còn gọi nó là gà tía nhất là những vùng miền bắc và miền trung, còn đối với người Nam người ta vẫn hay gọi chúng là gà lông điều.
Những giống gà có chân sau đây thì sẽ được xem là hợp cách: chân xanh, chân chì, chân vàng may hơi có ráng đỏ và cuối cùng là gà chân vàng
Những màu chân trắng và đen thì được xem là không hợp cách.
Mạng thổ
Những con gà có màu lông vàng thường được ít người trong giới chơi gà ưa chuộng vì nó dễ bị nhầm lẫn với giống gà tam hoàng hay gà tàu là những giống gà cho thịt.
Tuy nhiên cũng vẫn có những loại màu lông khác được xếp vào mạng thổ như gà bịp, gà cú; người Bắc thì thường gọi là gà lông ó mã lại, gà chuối vàng hay lông chuối trắng. Những gà mạng Thổ thì thường hợp với những màu chân sau: chân vàng ráng mây đỏ, chân vàng và cuối cùng là chân trắng.
Những con gà có màu chân đen, chân xanh hoặc chân chì thì người ta cho rằng không hợp cách với mạng thổ
Những màu chân sau đây được xem không hợp cách với con gà mang mạng Thổ: đó là màu chân đen và chân xanh hay chì.
Mạng kim
Những con gà nhạn là gà có lông mã kim và lông bờm cổ màu trắng, và trong dân gian có rất ít những chú gà nhạn lông mã là mái, những con gà lông bướm, khét sữa,… nhưng có lông mã và lông bờm cổ màu vàng giống như gà chuối thì đều được xem là gà mạng thổ..
Những phương pháp xét màu hợp cách ở trên đều được dựa vào những thuyết căn bản trong ngũ hành tương khắc và tương sinh. Trong những trường hợp này người ta chỉ ghép những màu sắc hợp với những phương pháp của ngũ hành theo sự hài hòa tự nhiên và không có ý nghĩa tuyệt đối và cũng không chắc chắn đem lại những kết quả thực tiễn như sự chiến thắng của gà.
Ngoài việc hợp mạng theo ngũ hành người ta cần quan sát lối đá cũng như thể lực và cách tập luyện của gà để đưa ra những phán đoán chính xác nhất về khả năng chiến thắng của chiến kê.
